Văn khấn ngày giỗ, văn khấn ông bà, cha mẹ, tổ tiên - Chi tiết và chuẩn nhất

1. Ý nghĩa của văn khấn ngày giỗ

Tôn kính tổ tiên luôn là giá trị truyền thống của người Việt Nam, được thể hiện qua nghi lễ cúng giỗ ông bà, tổ tiên. Việc này giúp chứng minh lòng hiếu thảo và tôn kính của con cháu đối với người đã khuất, đồng thời ghi nhớ ngày mất của họ.

Cách cúng giỗ thường được thực hiện khác nhau tùy vào từng gia đình. Với những gia đình có điều kiện, họ thường tổ chức đám giỗ lớn, mời đông người thân, họ hàng và hàng xóm đến dự. Những người tham gia cúng giỗ sẽ ngồi quanh mâm cỗ và cùng nhau thưởng thức các món ăn truyền thống như bánh chưng, bánh tét, thịt heo quay, gà nướng, cá lóc kho tộ, ... Đồng thời, họ cũng dâng lên những nén nhang, rượu chè, hoa quả và các vật phẩm khác để tưởng nhớ và cầu nguyện cho linh hồn của người đã khuất.

Còn với những gia đình không có điều kiện hoặc không thể tổ chức đám giỗ lớn, họ sẽ chuẩn bị một mâm cơm đơn giản với các món ăn bình dị như gà rang muối, cá kho tộ, thịt kho tàu,... và dâng lên những nén nhang, một ít rượu chè và hoa quả để cầu nguyện cho tổ tiên.

Trong nghi lễ cúng giỗ, việc lựa chọn ngày cúng cũng rất quan trọng và được chú trọng. Truyền thống cho rằng, cúng giỗ nên thực hiện vào các ngày lễ tết, các ngày kỷ niệm quan trọng trong năm âm lịch như ngày rằm, mồng 1, mồng 15 hoặc các ngày đặc biệt như ngày giỗ của tổ tiên, ngày giỗ đám tang của người thân.

Dù là cách cúng giỗ nào, tôn kính tổ tiên luôn là giá trị cốt lõi của nghi lễ này. Nó là nét đẹp văn hóa tinh thần của người Việt Nam, thể hiện lòng hiếu thảo và tôn kính đối với người đã khuất, đồng thời giúp chúng ta ghi nhớ và truyền lại những giá trị truyền thống

2. 3 ngày giỗ chính trong tục lệ cúng giỗ của người Việt 

Văn khấn ngày giỗ được được tổ chức vào 3 ngày chính trong tục lệ cúng giố của người Việt Nam, phong tục này được lưu truyền từ xưa với nhiều ý nghĩa gồm 3 ngày là giỗ đầu, giỗ hết và giỗ thường. Tổ chức văn khấn ngày giỗ sẽ tùy  vào thời gian qua đời của người quá cố.

2.1 Ngày giỗ đầu

Hôm nay là ngày giỗ đầu tiên của người đã mất, tức là một năm đã trôi qua kể từ khi họ ra đi. Trong kỳ tang chế, không khí vẫn mang đầy tâm trạng buồn bã, đau lòng của những người thân và bạn bè. Giỗ đầu còn được gọi là lễ Tiểu Tường, là dịp để tưởng nhớ, tôn vinh và chiêm niệm về cuộc đời của người đã khuất.

Lễ giỗ đầu được tổ chức với sự trang trọng và tôn nghiêm, bao gồm cả lễ rửa tay và cúng tế. Con cháu đều mặc trang phục tang, thể hiện sự tôn trọng đối với người đã mất và gia đình của họ. Trong khi đó, người thân và bạn bè vẫn không ngừng khóc lóc, rơi nước mắt trong lễ tế để bày tỏ lòng thương tiếc và nhớ về người đã khuất.

Những người đến tham dự lễ giỗ cũng được yêu cầu mặc trang phục chỉnh tề và trang nghiêm, không được có bất kỳ hành động, cử chỉ hay chuyện đùa cợt nào mà thiếu tôn trọng với lễ tế và người đã mất. Đây là dịp để tưởng niệm và cầu nguyện cho người đã khuất, và là thời điểm để gia đình, người thân và bạn bè cùng nhau chia sẻ nỗi đau và nhớ về người đã khuất.

2.2 Ngày giỗ hết

Sau hai năm kể từ ngày mất của người quá cố, văn khấn gia tiên ngày giỗ hết (hay còn gọi là giỗ Đại Tường) sẽ được đọc. Bởi vì đây là ngày giỗ được tổ chức trong kỳ tang chế kéo dài 3 năm, không khí vẫn mang nét trang nghiêm và buồn thương.

Giỗ Đại Tường được xem là ngày cúng giỗ quan trọng nhất, thu hút đông đảo người thân và khách mời tham dự. Sau 27 ngày kể từ ngày mất, gia đình sẽ lựa chọn ngày tốt để tiến hành nghi lễ đoạn tang (hết tang).

Trong lễ đoạn tang, những hoạt động chính cần được thực hiện như sau:

• Sửa sang phần mộ để đẹp hơn.


• Đốt cháy khăn áo, băng tang, gậy chống, câu đối,...


• Dọn dẹp bàn thờ vong và chuyển linh vị vào bàn thờ gia tiên.


• Cáo yết tổ tiên và xin chuyển bát hương vào bàn thờ gia tiên.


• Gia chủ có thể rút 3 chân nhang ở bát hương của người quá cố để cắm vào bàn thờ gia tiên thay vì chuyển cả bát hương.

Chú ý, linh vị, di ảnh và bát hương phải được sắp xếp một cách gọn gàng và theo chuẩn phong thủy.

2.3 Ngày giỗ thường

Ngày giỗ thường hay còn gọi là Cát Kỵ là ngày cúng giỗ được tổ chức cho người đã mất từ năm thứ 3 trở đi. Đây là ngày được coi là ngày giỗ lành, không còn mang không khí tang thương như các ngày giỗ khác, do đó con cháu không cần phải mặc tang phục. Ngược lại, đây là dịp để các thành viên trong gia đình, dòng họ sum họp, trò chuyện về các vấn đề của gia đình và đoàn tụ với nhau.

Tuy nhiên, dù không mang tính chất trang nghiêm như các ngày giỗ khác, văn khấn gia tiên ngày giỗ thường vẫn là một bài cúng phải được chuẩn bị một cách kỹ lưỡng và tôn nghiêm. Ngày giỗ thường thường được tổ chức nhỏ gọn hơn so với ngày giỗ đầu và giỗ hết, không mở rộng ra ngoài phạm vi gia đình.

3. Hai lễ quan trọng trong ngày cúng giỗ 

Ở trong ngày giỗ, được thực hiện 2 lễ quan trong với tổ tiên là Tiên Thường và lễ Chính Kỵ

3.1 Lễ Tiên Thường

Lễ Tiên Thường là một lễ cúng trước ngày giỗ chính một ngày và có ý nghĩa là mời gia tiên và người đã khuất về hưởng giỗ cũng như xin phép Thổ công cho vong hồn của họ được trở về nhà. Lễ này thường được tiến hành vào buổi chiều hôm trước và duy trì đèn nhang, hương khói cho đến hết lễ Chính Kỵ.

Các hoạt động trong lễ Tiên Thường bao gồm chuẩn bị lễ và đọc văn khấn gia tiên ngày giỗ tại mộ. Ngoài ra, còn có các hoạt động sửa sang, thăm viếng, cáo thỉnh thần linh và thổ địa cai quản.

Lễ Tiên Thường chỉ áp dụng với những người ngang hàng trưởng gia như kỵ, cụ, ông, bà, cha, mẹ, chồng, vợ, anh, chị, em. Giỗ những người dưới hàng trưởng gia như cháu, chắt, chít thì không cần cúng Tiên Thường. Các người tham gia lễ cần tuân thủ nghi thức và mang theo đầy đủ các vật phẩm cần thiết như đèn nhang, hoa, nến, rượu, và các loại trái cây để cúng tế.

3.2 Lễ Chính Kỵ

Ngày giỗ chính là ngày được tổ chức vào ngày mất của người đã khuất. Tuy nhiên, quy mô của đám giỗ lại phụ thuộc vào điều kiện kinh tế của từng gia đình. Những gia đình có điều kiện sẽ tổ chức đám giỗ lớn, mời đến đông đảo anh em dòng họ, bạn bè gần xa đến tham dự. Trong khi đó, những gia đình không khá giả chỉ cần chuẩn bị vài món ăn đơn giản như lưng cơm, đĩa muối, quả trứng và tuần nhang.

Tuy nhiên, tấm lòng thành kính của con cháu không phụ thuộc vào việc tổ chức đám giỗ lớn hay nhỏ mà phụ thuộc vào việc con cháu có thật sự nhớ đến người đã mất và tổ chức giỗ đúng ngày hay không. Sau khi dâng mâm lễ lên bàn thờ, gia chủ sẽ đọc văn khấn gia tiên ngày giỗ để cầu nguyện cho vị phụ thân, mẫu thân, ông bà, tổ tiên về hưởng ứng giỗ.

4. Văn khấn gia tiên ngày giỗ đầu 

Nam mô A di Đà Phật! (3 lần)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.

Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.

Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ tiên nội ngoại họ

Tín chủ (chúng) con là:………………………………………………….

Tuổi…………………………………………….

Ngụ tại:……………………………………….

Hôm nay là ngày……………tháng……….năm….…………(Âm lịch).

Chính ngày Giỗ Đầu của:………………………………………………..

Năm qua tháng lại, vừa ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tấc thành.

Thành khẩn kính mời:………………………………………….

Mất ngày tháng năm (Âm lịch):……………………………

Mộ phần táng tại:……………………………

Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.

Tín chủ con lại xin kính mời các cụ Tổ Tiên, nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá thúc, Cô Di và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.

Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Phục duy cẩn cáo!

Nam mô A di Đà Phật! (3 lần)

5. Văn khấn gia tiên ngày giỗ hết 

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

– Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại Vương.

– Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.

– Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.

– Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ Tỷ, Tổ Tiên nội ngoại họ ………

Tín chủ (chúng) con là:………

Ngụ tại:…………………………

Hôm nay là ngày …… tháng …… năm……

Chính ngày Giỗ Hết của………………………

Thiết nghĩ……………… vắng xa trần thế, không thấy âm dung. Năm qua tháng lại vừa ngày Giỗ Hết. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Nhân ngày chính giỗ, chúng con và toàn gia con cháu, nhất tâm sắm sửa lễ vật kính dâng, đốt nén tâm hương dãi tỏ tấc thành.

Thành khẩn kính mời………………………

Mất ngày……. tháng………năm…………

Mộ phần táng tại:……………………….

Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu bình an, gia cảnh hưng long thịnh vượng.

Tín chủ lại mời vong linh các vị Tiền chủ, Hậu chủ trong đất này cùng tới hâm hưởng.

Tín chủ con lại xin kính mời các cụ Tổ Tiên nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá thúc, Huynh Đệ, Cô Di, Tỷ Muội và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần)

6. Văn khấn gia tiên ngày giỗ thường (Cát Kỵ)

Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.

– Con kính lạy Đức Hoàng Thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

– Con kính lạy ngài Đông Trù Tư mệnh Táo phủ Thần Quân.

– Con kính lạy các ngài Thần linh, Thổ địa cai quản trong xứ này.

– Con kính lạy Tổ Tiên nội ngoại họ:…………………

Tín chủ (chúng) con là:……………………

Ngụ tại:……………………

Hôm nay là ngày……… tháng………. năm…………

Là chính ngày Cát Kỵ của………………………………

Thiết nghĩ………. (dài) vắng xa trần thế, không thấy âm dung.

Năm qua tháng lại ngày húy lâm. Ơn võng cực xem bằng trời biển, nghĩa sinh thành không lúc nào quên. Càng nhớ công ơn gây cơ tạo nghiệp bao nhiêu, càng cảm thâm tình, không bề dãi tỏ. Ngày mai Cát Kỵ, hôm nay chúng con và toàn gia con cháu thành tâm sắm lễ, quả cau, lá trầu, hương hoa trà quả, thắp nén tâm hương dâng lên trước án thành khẩn kính mời………………

Mất ngày…………….. tháng…………. năm……………

Mộ phần táng tại:……………………

Cúi xin linh thiêng giáng về linh sàng, chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật, độ cho con cháu an ninh khang thái, vạn sự tốt lành, gia cảnh hưng long thịnh vượng.

Con lại xin kính mời các vị Tổ Tiên nội ngoại, Tổ Khảo, Tổ Tỷ, Bá Thúc, Huynh Đệ, Cô Di, và toàn thể các Hương linh gia tiên đồng lai hâm hưởng.

Tín chủ con lại xin kính mời ngài Thổ Công, Táo Quân và chư vị Linh thần đồng lai giám cách thượng hưởng.

Tín chủ lại mời các vị vong linh Tiền chủ, Hậu chủ nhà này, đất này cùng tới hâm hưởng.

Chúng con lễ bạc tâm thành, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô a di Đà Phật! (3 lần)

7. Những điều kiêng kỵ cần tránh trong tất cả các ngày giỗ

Trong các ngày giỗ, có một số điều kiêng kỵ mà người Việt Nam thường tránh làm để không làm phiền hoặc xúc phạm linh hồn của người đã khuất. Dưới đây là một số điều kiêng kỵ cần tránh trong tất cả các ngày giỗ:

• 
  

  Không đánh đập, cãi vã, hay hành hung nhau vì những lý do vặt vãnh.

  
  


• 
  

  Không đeo đuổi hoặc trêu chọc những con vật đang ngủ hoặc nghỉ.

  
  


• 
  

  Không bê bối nhau, lăng nhục, hoặc xúc phạm nhau bằng lời nói hoặc hành động.

  
  


• 
  

  Không nói chuyện về những chủ đề khó nghe như chuyện ma, chuyện đổ máu, chuyện bệnh tật, hoặc những chủ đề liên quan đến cái chết.

  
  


• 
  

  Không nói xấu, đả kích, hay làm phiền những người đang buồn bã hoặc đang trong tình trạng yếu đuối.

  
  


• 
  

  Không đốt cháy rác hoặc phế liệu vào ngày giỗ.

  
  


• 
  

  Không đặt chân lên bàn thờ hoặc bàn cúng.

  
  


• 
  

  Không đập, đổ vỡ hoặc xé rách các vật dụng tín ngưỡng, bàn thờ hoặc bàn cúng.

  
  


• 
  

  Không mang những đồ vật xấu xí, hư hỏng hoặc mang tính tiêu cực đến nơi cúng giỗ.

  
  


• 
  

  Không xin vật phẩm cúng giỗ của người khác mà không có sự cho phép của họ.

  
  

8. Mâm cúng chuẩn bị cúng giỗ

Mâm cúng giỗ là một trong những nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt. Mâm cơm cúng sẽ khác nhau tùy theo vùng miền và thói quen của từng gia đình, nhưng theo truyền thống, mâm cơm cúng giỗ cần phải có đủ 4 món chính bao gồm món luộc, món xào, món kho và món hầm. Ngoài ra, lễ vật như hoa tươi, cơm trắng, muối, rượu, nến và vàng mã cũng không thể thiếu trong mâm cúng.

Tuy nhiên, việc cúng lễ không chỉ đơn giản là sự chuẩn bị đầy đủ vật phẩm mà còn phải bắt đầu từ lòng thành kính của gia chủ. Nếu gia chủ có lòng thành kính và nghiêm túc, mọi việc sẽ thuận lợi và may mắn hơn. Khi đọc bài văn khấn giỗ, cần phải có thái độ nghiêm túc, giọng đọc chậm và tránh đùa cợt để không gây ra sự bất kính với bề trên.

Để chuẩn bị cho mâm cúng giỗ, ngoài các món ăn cần đầy đủ, các đồ thờ cúng cũng cần được chuẩn bị sạch sẽ, thay nước, rượu và hoa mới để tôn vinh và tri ân tổ tiên. Các vật phẩm cần chuẩn bị bao gồm: chén gạo, chén muối, chén nước, chén rượu trắng, chén đựng trà khô, đĩa ngũ quả, bình hoa (nên chọn hoa cúc vàng hoặc hoa ngũ sắc), đĩa bánh kẹo, trầu cau, thuốc, bó nhang, đĩa xôi, 2 bát chè ngọt, 5 đinh tiền lễ, quần áo (mã) của người mất 3 bộ.

Trong nền văn hóa truyền thống của người Việt Nam, mâm cúng giỗ không chỉ đơn thuần là một nghi thức tôn vinh tổ tiên mà còn là dịp để các thành viên trong gia đình sum họp, tôn vinh giá trị gia đình và dòng họ.

9. Tổng kết

Những chia sẻ về văn khấn ngày giỗ của chúng tôi đều rất chi tiết và chuẩn nhất, văn khấn ngày giỗ đầu, ngày giỗ hết... có rất đầy đủ. Hy vọng bài viết này giúp các bạn hiểu thêm về các ngày giỗ và chuẩn bị ngày giỗ chu đáo và trang trọng cho những người thân quá cố. Hãy theo dõi Huyền Số để biết thêm những điều bổ ích hơn nhé!